طوطیا نیوز: در پارک ملی توران مشاهده دو قلاده کاراکال توسط کارمند اداره کل استان سمنان جناب اقای مجید محمدی، دوستان هنگام سر شماری گورهای ایرانی با دوقلاده کاراکال رو برو می شوند وباتلفن همراه به سختی تصویر برداری می کنند.
به گزارش طوطیا نیوز، گربه کاراکال که آن را با نام گربه سیاه گوش کاراکال نیز میشناسند، گونهای بسیار زیبا و نادر از گربهسانان در حیاتوحش است. این پستاندار شگفتانگیز در خاورمیانه و آفریقا زندگی میکند و یکی از سنگینترین و سریعترین انواع گربهسان در میان گربهسانان کوچک محسوب میشود؛ مطالعات ژنتیکی نشان میدهد که گربه طلایی آفریقایی و یوزگربه نزدیکترین خویشاوندان کاراکال به شمار میروند.
کاراکال یکی از 8 گونه گربهسان موجود در کشور است که به آن سیاهگوش بیابان نیز میگویند؛ شاید نام کویر کاراکال یزد را شنیده باشید، جایی که آن را زیستگاه کاراکال میدانند. پراکندگی این گونه محدود به آفریقا و آسیا است؛ جمعیت این گربهسان در قزاقستان به دلیل داشتن زمستانهای سخت و در هندوستان به شدت محدود شده است. برخی کاراکال را حیوان خانگی میدانند، اگرچه این گربهسان بهراحتی رام میشود اما نباید فراموش کرد که زیستگاه این گونه منحصربهفرد، تنها در طبیعت است، جایی که به آن تعلق دارد. وجود دسته موهای بلندی که روی گوشهای کاراکال وجود دارد ظاهر خاصی به این حیوان داده است و یکی از ویژگیهای خاص این جاندار محسوب میشود. گربه کاراکال در همه نوع زیستگاه خشک مانند زیستگاههای نیمه بیابانی، جنگلهای استپی و خشک زندگی میکند اما این گونه در مناطق کویری و بسیار خشک مانند مناطق مرکزی شبه جزیره عربستان مشاهده نمیشود.
کاراکال جثهای بزرگتر از گربههای اهلی دارد؛ طول سر و بدن 55 تا 90 سانتیمتر، طول دم 22 تا 34 سانتیمتر، ارتفاع بدن 40 تا 50 سانتیمتر و وزن 8 تا 18 کیلوگرم است و بدن کشیده و استوانهای شکل و دست و پای بلندی که دارد این جاندار را متمایز کرده است. در کاراکال پاها بلندتر از دستها و کف پا پهن است. این گربهسان گوشهای بزرگ و مثلثی شکلی با دستهای از موهای سیاه، به طول تقریبی 5 سانتیمتر در انتهای آن دارد. گوشهای کاراکال توسط 20 عضله مختلف کنترل میشوند؛ این دستگاه حساس شنوایی، امتیاز بزرگی در یافتن شکار برای سیاهگوش کاراکال بهشمار میرود.
کاراکال در قسمت پشت بدن خزی انبوه، کوتاه و به رنگ زرد شنی متمایل به قرمز تا دارچینی متمایل به قهوهای با هالهای سیاهرنگ دارد. این جاندار از معدود گربهسانانی است که هیچ خط و خالی روی بدن ندارد، شاید بتوان این ویژگی را نوعی سازگاری برای زیستن در مناطق بیابانی دانست. زیر بدن، چانه و گلو کاراکال سفید و بالای چشمها و پشت گوشهایش سیاه و خط سیاه باریکی نیز از گوشههای دهان به چشمها امتداد یافته است. تولههای کاراکال خالهای قرمزرنگ در ناحیه زیرین بدن دارند و رنگ بدنشان تیرهتر از بزرگسالان است؛ در این جاندار نر و ماده همشکلاند اما مادهها جثه کوچکتری دارند، کاراکال دمی کوتاه و باریک بدون انتهای سیاه رنگ دارد که حدود یک سوم طول سر و تنه است.
میتوان گفت کاراکال اغلب اوقات فعالیت دارد اما بیشترین فعالیت این حیوان هنگام شب، اوایل غروب و هنگام طلوع آفتاب است. شاید در روزهای زمستانی هم این جاندار را در حال شکار ببینید اما بهطور کلی کاراکال را حیوانی شبگرد میدانند. کاراکال تمایل به زندگی انفرادی دارد و قلمرو وسیعی را به خود اختصاص میدهد؛ این گربهسان زیر بوتهها، شکاف سنگها و حفرههای طبیعی لانه میسازد و کف آن را با پشم و پر میپوشاند و معمولا روزها در زیر بوتهها استراحت میکند. ویژگیهای فیزیکی کاراکال موجب شده تا این حیوان بسیار چابک باشد. گربه کاراکال هنگام مواجه با پرندگان بهطور عمودی به هوا میپرد و با سرعت بالایی آنها را در زمین و آسمان شکار میکند. این موجود در برخورد با انسان و وسایل نقلیه حیوان بسیار ترسویی است، گاهی با مشاهده اتومبیل بهشدت متوحش و بیحرکت میشود، بهطوریکه آنها را میتوان با دست گرفت. کاراکال به آسانی رام و تربیت میشود و در گذشته آن را برای شکار خرگوش، آهو، روباه و پرندگان تربیت میکردند.
در ایران تخریب زیستگاه ، وجود ناامنی در زیستگاهها، تصادفهای جادهای، کمبود طعمه از خطراتی است که این موجود را تهدید میکند. همچنین ایجاد و توسعه جادههای دسترسی که برخی از جادهها از داخل مناطق حفاظتشده و زیستگاههای حیاتوحش عبور میکنند را نباید نادیده گرفت.
ساختوساز و شهرنشینی باعث کمبود غذای کافی شده و این حیوان را در معرض گرسنگی قرار داده است.
کاهش طعمه طبیعی و یا ورود انسان به زیستگاههای گونه بهواسطه جادههای دسترسی که در نتیجه حیوان به جوامع انسانی نزدیک شده و به دامهای اهلی حمله میکند و توسط انسانها کشته میشود.
کاراکال به سبب اینکه جانوری بسیار محتاط و مخفیکار است، نسبت به حضور انسان بسیار حساس بوده و در صورت احساس خطر از جانب انسان ممکن است تا چند روز از مخفیگاهش خارج نشود و از لحاظ غذا دچار کمبود شود.
فقدان آموزش و آگاهی جوامع محلی از اهمیت این گونه و بسیاری از گونههای دیگر که در رأس هرم غذایی قرار دارند تهدید جدی و چالشی پیشروی بسیاری از گونههای کمیاب است.
شیر و کفتار دو شکارچی اصلی سیاه گوشها محسوب میشوند و ممکن است در قلمروی خود با هم تداخل پیدا کنند.
انسان از دیگر دشمنان سیاه گوشها محسوب میشود. بسیاری از کشاورزان برای جلوگیری از شکار دامهای خود توسط سیاه گوشها، این گربهسانان را از بین میبرند.
سگ گله مهمترین عامل تهدید این گوشتخوار در ایران محسوب میشود؛ متأسفانه چندی پیش در اصفهان شاهد بودیم که کاراکال از ترس سگ گله به درختی پناه برد اما در نهایت توسط سگ گله شکار شد.
براساس قوانین سازمان حفاظت محیط زیست کاراکال در زمره گونههای حمایت شده است. این جانور در گروه کمترین نگرانی (LC) فهرست سرخ IUCN و در قاره آسیا در پیوست I کنوانسیون CITES قرار دارد. به نظر میرسد کاراکال از جمله گربهسانانی است که بهدلیل زندگی در مناطق دورافتاده، خشک و عدم تعارض با انسان از وضعیت نسبتا مناسبی برخوردار است. این گونه از نظر سازمان حفاظت محیط زیست ایران، گونهای حمایت شده محسوب میشود.