طوطیا نیوز: آرامگاه ابوریحان بیرونی در سال 1352 در شهر غزنی افغانستان کشف شد. به گفته مسئولان فرهنگی افغانستان، وقتی مزار ابوریحان بیرونی کشف شد، هیچ ساختمان و مقبره‌ای نداشت؛ اما اطراف آن را محوطه‌ای بزرگ فرا گرفته بود که باغ و حریم آرامگاه ابوریحان محسوب می‌شد. .
به گزارش طوطیا نیوز، ابوریحان بیرونی، دانشمند مشهور ایرانی عصر غزنوی در شهر غزنه، پایتخت آن دولت، دیده از جهان فروبست و او را در همان شهر به خاک سپردند. مکان آرامگاه ابوریحان بیرونی در جنوب شهر غزنه پیشین واقع شده است و حدود دو کیلومتر با شهر غزنه فعلی فاصله دارد. در حال حاضر، آرامگاه ابوریحان بیرونی به‌طور کلی تخریب شده است و از هیچ سنگ قبر، مقبره یا بارگاهی برخوردار نیست. آرامگاه ابوریحان بیرونی اکنون بسته است و امکان دسترسی به آن، به‌علت بازسازی بنا وجود ندارد. آرامگاه ابوریحان بیرونی به‌دلیل شرایط جنگی افغانستان در سال‌های متمادی، حضور طالبان و بی‌توجهی آن‌ها به علم و میراث فرهنگی و حوادث طبیعی تخریب شده است. کتیبه سنگی آرامگاه ابوریحان بیرونی تا چند سال پیش موجود بود؛ اما در سال‌های اخیر از بین رفته است. این کتیبه هویت مقبره را نشان می‌داد و روی آن عبارت «هذا قبر محمد بن احمد بیرونی» حک شده بود. اکنون به‌دلیل نبود کتیبه و تخریب مزار، جایگاه دفن این دانشمند بزرگ با آجرهایی دست‌چین مشخص شده است.
سال‌ها پیش دولت وقت افغانستان تصمیم گرفت مقبره ابوریحان را مرمت و بازسازی کند. دولت برای دست‌یابی به این مقصود، کار بازسازی مقبره و محوطه آن را به شرکتی خصوصی واگذار کرد؛ این شرکت در سال 1388 بازسازی حصار باغ و محوطه آرامگاه را به پایان رساند و دری بزرگ نیز برای دیوار محوطه نصب شد. هزینه ساخت دیوار باغ و آرامگاه ابوریحان بیرونی را 49,000 دلار برآورد شد. بازسازی بنای گنبد مقبره و چاه آب آن، در سال 1391 به شرکت خصوصی دیگری واگذار شد و نقشه آن را نیز ارائه دادند. اداره اطلاعات و فرهنگ سابق افغانستان، طرحی را برای ساخت گنبدی به سبک معماری دوره غزنویان روی مزار ابوریحان بیرونی آماده کرد و در کنار آن، نقشه بنای یک رستوران و کافه برای استفاده گردشگران در نظر گرفته شد.
طرح شبیه سازی شده آرامگاه ابوریحان بیرونی
طرح مقبره ابوریحان بیرونی با ترکیبی از معماری عصر غزنوی و شاخصه‌هایی از طرح‌های اسلامی به‌صورت یک ستاره هشت‌ضلعی کشیده شد. در این طرح از شاخصه‌های معماری منار سلطان مسعود غزنوی و بهرام شاه و آثار علمی ابوریحان بیرونی الهام گرفته شده بود. قرار بود این پروژه تا سال 2013 تکمیل شود. برنامه چنین بود که در آن سال، غزنه به‌عنوان مرکز تمدن کشورهای اسلامی معرفی شود؛ اما این اتفاق رخ نداد و بنای طرح مقبره از آن زمان تا به امروز عملی نشد. در سال 1396 هیئتی فرهنگی از ازبکستان به افغانستان سفر کرد و با بازدید از آرامگاه ابوریحان بیرونی، درباره کمک‌های مادی و معنوی ازبکستان و همکاری با افغانستان در زمینه بازسازی مقبره رایزنی شد. در سال 1399 نیز میراث فرهنگی و گردشگری ایران برای کمک به بازسازی مقبره ابوریحان بیرونی اعلام آمادگی کرد؛ اما عملا کاری پیش نرفت. افغانستان در دوره معاصر خود ناامنی‌های بسیاری را در اثر جنگ و حضور طالبان تجربه کرد. وجود ناامنی‌ها در ولایت غزنه سبب می‌شد که گردشگران رغبتی برای بازدید از مقبره ابوریحان بیرونی از خود نشان ندهند. از طرفی وضعیت ناگوار آرامگاه، توانایی جذب گردشگران به این مقبره را نداشت. آرامگاه ابوریحان بیرونی از سال‌ها پیش بسته است و امکان بازدید گردشگران از آن هنوز هم فراهم نیست.
