(تصاویر) نگاهی به عظمت موزه‎‌ی خزانه ملی ایران/ از تخت طاووس تا الماس معروف کوه نور و تاج کیانی

انتشار 16 مهر 1403

طوطیا نیوز:ایمان جلیلی: خزانه جواهرات ملی، مجموعا 37 گنجینه دارد. در چینش این گنجینه‌ها سعی شده که تا حد امکان جواهرات هم رده، در یک ویترین قرار بگیرند. مثلا الماس‌ها در یک ویترین، مرواریدها در یک ویترین و...

(تصاویر) نگاهی به عظمت موزه‎‌ی خزانه ملی  ایران/ از تخت طاووس تا الماس معروف کوه نور و تاج کیانی

به گزارش طوطیا نیوز، آدم این جا احساس عجیبی پیدا می‌کند. نمی‌دانم اسم این احساس را چه می‌شود گذاشت؟ قدرت؟ شکوه؟ عظمت؟ افتخار؟ یا شاید چیز فانتزی‌تر از این‌ها: نوستالژی! شاید هم هیچ‌کدام. شاید با دیدن این همه جواهر، آدم یاد زندگی اشرافی شاهانی بیفتد که خودشان را کاملا از مردم عادی جدا کرده بودند.

یاد تصویر فلان شاه با آن همه خدم و حشم و برو و بیا و در کنارش تصویر بچه‌های قد و نیم قدی که با پاهای برهنه توی کوچه‌های خاکی تیله بازی می‌کنند.

اما بیشترین چیزی که این جا به چشم می‌آید، ذوق و هنر هنرمندان ایرانی است جادوی دست‌هایی که شاهکار کرده‌اند.

اگر صاحبان این جواهرات حالا زیر خروارها خاک رفته‌اند، هنر سازندگان این آثار تا همیشه دهان کسانی که از نزدیک به تماشا می‌آیند را باز نگه می‌دارد.این جا خزانه جواهرات ملی ایران است.

جواهرات این گنجینه علاوه بر ارزش هنری و تاریخی، از لحاظ اقتصادی، پشتوانه قدرت و ذخیره خزانه مملکتی هم به حساب می‌آیند.

خیلی نمی‌شود جواهرات خزانه را از لحاظ تاریخی دسته‌بندی کرد. چون بسیاری از آن‌ها مربوط به دوره قاجار است. بقیه جواهرات هم یا مربوط به دوره پهلوی است و یا از دوره صفوی به جا مانده. تک و توک هم جواهراتی مربوط به دوره‌های قبل از صفوی را می‌توان در خزانه دید.

بر اساس قانون مصوب 25 آبان 1316 شمسی، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران انتقال داده شد و سپس جزو پشتوانه اسکناس و بعدا به عنوان وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک، بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت.

بهای این مجموعه چقدر است؟ هیچ کس جواب این سؤال را نمی‌داند. در این مجموعه گوهرهایی هست که در جهان نظیر ندارد. مجموعه جواهرات ملی ایران از لحاظ هنری و تاریخی یک مجموعه منحصر به فرد است. آن‌قدر که حتی زبده‌ترین کارشناسان جهان هم نتوانسته‌اند ارزش تقریبی آن را محاسبه کنند.

تاریخچه جواهرات ایران در واقع از زمان صفویان آغاز می‌شود. سلاطین صفوی در حدود 2 قرن، جواهرات با ارزش را جمع‌آوری کردند. حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند، عثمانی، فرانسه و ایتالیا می‌خریدند و به پایتخت حکومت (اصفهان) می‌آوردند.

در پایان حکومت شاه سلطان حسین، با ورود محمود افغان به ایران، خزانه دولت دچار پراکندگی شد. ولی بعد با ورود شاه طهماسب دوم به همراهی نادر به اصفهان، از خروج جواهرات غارت شده جلوگیری شد.

خزانه فعلی جواهرات در سال1334 ساخته شد و در سال 1339 با تأسیس بانک مرکزی به بهره‌برداری رسید و به عنوان خزانه جواهرات ملی در اختیار این بانک قرار گرفت.

بازدید از این خزانه برای عموم آزاد است. برای دیدن خزانه جواهرات باید روزهای شنبه تا سه‌شنبه و در فاصله ساعات 14 تا 16:30 به این آدرس مراجعه کنید: خیابان فردوسی، روبه‌روی سفارت ترکیه، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

تخت طاووس

خیلی‌ها این تخت را با «تخت طاووس» هند اشتباه می‌گیرند. اما اسم اصلی‌اش این نیست. طرح خورشیدی که بالای تخت می‌بینید، طوری طراحی شده بود که با یک کوک، در جهت عقربه‌های ساعت می‌چرخید، به همین خاطر، اسم آن تخت خورشید بود. بعد از این که فتحعلی شاه با طاووس‌تاج‌الدوله ازدواج کرد، اسم تخت را به نام زنش عوض کرد. در کتیبه اطراف تخت، اشعاری به خط نستعلیق وجود دارد که همگی با مینای لاجوردی روی زمینه زر نوشته شده‌اند. تخت طاووس تا سال1360 در تالار کاخ گلستان نگهداری می‌شد. ولی در این سال به خزانه جواهرات ملی انتقال یافت

تخت طاووس

گل سینه

این گل سینه در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی ساخته شده. پایه اصلی گل از طلا است و روی آن با الماس و یاقوت و مروارید تزئین شده است. زنان دربار قاجار، عاشق این‌جور جواهرات بودند، چون اصولا وسایل خوبی برای جلب توجه بوده

گل سینه

کوه نور

حتما توی کتاب تاریخ دبیرستان خوانده‌اید که کوه‌نور و دریای نور بجزو معروف ترین الماس‌های دنیا هستند. اما این دو تا الماس از نظر تراش و رنگ هیچ شباهتی به هم ندارند. هر دو تا الماس در ایران بودند ولی «کوه نور» بعد از مرگ نادر سرقت شد و بعدها به دست کمپانی هند شرقی افتاد و به وسیله آن‌ها به ملکه ویکتوریا هدیه شد. الان هم آن الماس روی تاج ملکه الیزابت است. اما این عکسی که می‌بینید همان دریای نور معروف است. البته اندازه دریای نور، بزرگ‌تر از این بود. ولی در زمان فتحعلی شاه آن را دو تکه کردند. تکه دوم به اسم نورالعین، 60قیراط وزن دارد که در وسط نیم تاجی که مورد استفاده فرح دیبا بود نصب شده است و در همین خزانه وجود دارد. وزن دریای نور، 182 قیراط است و رنگ آن صورتی است که کمیاب‌ترین رنگ الماس است

دریای نور

تاج کیانی

این تاج، معروف است به تاج کیانی. در زمان فتحعلی شاه ساخته شده و بعد از مرگ او مورد استفاده پادشاهان قاجار بود. در واقع این اولین تاجی است که بعد از دوران شاهنشاهی ساسانی به این صورت ساخته شده است. در ساخت آن از الماس، زمرد، یاقوت و مروارید استفاده شده است و جقه جلوی آن قابل تعویض است. جالب است بدانید که این تاج حدود 5/4 کیلوگرم وزن دارد، بعدا که رضا خان روی کار آمد، دستور ساخت یک تاج سبک‌تر را صادر کرد

تاج کیانی

کلاه عباس میرزا

این کلاه عباس میرزا است. از معدود چهره های به درد بخور سلسله قاجار که اتفاقا پسر فتحعلی شاه ( یکی از به درد نخورترین پادشاه قاجار) بود. عباس میرزا از این کلاه در مراسم رسمی دربار استفاده می‌کرده. کلاه به شکل یک تاج ساخته شده و بدنه آن از پارچه اطلس و مخمل قرمز است که روی آن مرواریددوزی و پولک‌دوزی شده. یک زمرد درشت با دور دوزی الماس هم در بالای تاج قرار دارد

عباس میرزا

سنجاق سینه

سه تا سنجاق سینه، ساخته شده از مرواریدهای درشت. دو تا قو از مروارید سفید ساخته شده‌اند و اردک از مروارید سیاه. این مرواریدها از خلیج‌فارس صید شده‌اند. مروارید سیاه، یکی از کمیاب‌ترین انواع مروارید دنیا است

سنجاق سینه

تخت نادری

اسمش تخت نادری است. ولی هیچ ربطی به نادرشاه ندارد. این تخت در زمان فتحعلی شاه ساخته شد. این را می‌شود از روی کتیبه‌هایی که در اطراف محل جلوس تخت دیده می‌شود فهمید. عنوان «نادری» به خاطر نادر بودن جواهرات به کار رفته در آن است. جواهرات موجود در تخت نادری، 26733 قطعه است. این تخت به صورت قطعات جداگانه و قابل حمل ساخته شده

تخت نادری

کوزه قلیان

این کوزه قلیان در گنجینه شماره4 خزانه قرار دارد. بدنه کوزه از تخم شترمرغ درست شده و دور آن قابی از طلا گرفته‌اند. اگر به عکس دقت کنید روی دیواره کوزه حکاکی‌های بسیار ظریفی می‌بینید. باور می‌کنید بشود روی پوست تخم شترمرغ از این کارها کرد؟

کوزه قلیان

دیدگاه ها
  ارسال به دوستان:
نظرات و دیدگاه های کاربران