طبیعی است که با افزایش سن، شکل و عملکرد واژن، مانند بقیه قسمت‌های بدن تغییر کند. در ادامه این مطلب از طوطیا نیوز درباره تغییرات واژن در دهه های مختلف زندگی زنان بحث می کنیم.
ظاهر واژن با بالا رفتن سن و سال و زایمان های متعدد دستخوش تغییر می شود و شاید این تغییر ظاهر، باعث ناراحتی برای بسیاری از زنان شود. شاید برایتان سوال پیش آید که چه تغییراتی در ناحیه واژن طبیعی است و چه تغییراتی غیر طبیعی است. اولین مورد که اهمیت بسیاری دارد این است که ناحیه واژن در افراد مختلف همانند شکل بدن، رنگ چشم و … متفاوت است و صرف نظر از سن و سال، ناحیه واژن اشکال مختلفی دارد. ظاهر واژن طیف وسیعی دارد که معمولاً تمامی شکل ها طبیعی هستند.
واژن یک عضو شگفت انگیز است که نقش پر رنگی را در لذت جنسی و تولید مثل ایفا می کند؛ با این حال، با بالا رفتن سن، حالت ها و ویژگی های سلامت واژن تغییر می کند. تغییرات واژن نباید یک تجربه منفی باشد.
زنان با استفاده از قرص های ضد بارداری در این دهه ( قبل یا بعد از آن ) ممکن است با کمی خشکی واژن روبرو شوند.احتمالا به دلیل مصرف همین قرص های ضد بارداری تخمک گذاری متوقف می شود، که ممکن است روانکاری طبیعی واژن در حول و حوش زمان تخمل گذاری در هر ماه را محدود کند.
به گفته دکتر استفانی اس فابیون Stephanie S. Faubion، مدیر دفتر سلامت زنان در کلینیک مایو و نویسنده کتاب راه حل های یائسگی در مایو: ” یکی دیگر از دلایل این امر علت پیچیده و کمی بحث برانگیزی دارد. ما فکر می کنیم برخی از زنان با مصرف قرص های ضد بارداری دچار خشکی بیشتر فرج vulvar می شوند زیرا این قرص ها هورمون های جنسی مردانه که آندروژن androgen نامیده می شوند، مسدود می کنند و فرج گیرنده این آندروژن بوده است و چون دریافت نمی کند دچار خشکی می شود. مشخص نیست که چرا بعضی زنان این اثرات را احساس می کنند و برخی دیگر احساس نمی کنند.”
البته بعضی زنان ممکن است در طی این دهه تصمیم به افزایش جمعیت سیاره بگیرند. واضح است که بارداری و تولد نوزاد تاثیر عمده ای بر فرج و واژن دارد، ولی بعضی از این تغییرات، معجزه زندگی کمی تعجب برانگیز تر است. به گفته دویک Dweck، به عنوان مثال بعضی از زنان با توجه به وزن سنگین رحم در دوران بارداری با رگهای واریسی در پایین تنه خود مواجه می شوند. این رگ های خونی برجسته در اواخر دوران بارداری و درست بعد از زایمان رایج تر هستند. همچنین هورمون های بارداری ممکن است رنگ فرج شما را تغییر دهد، پس زیاد درباره تیره شدن اندامتان نگران نباشید چون بعد از زایمان به حالت طبیعی برمی گردد.
خوشبختانه واژن یک اندام بسیار منعطف است به خاطر ماهیت الاستیک و جریان خون بالایی که دارد بعد از مدتی که از زایمان می گذرد همه چیز به حالت عادی بر میگردد. به گفته دویک بعد از این همه سال هنوز این مساله برایش شگفت انگیز است.
با این حال ممکن است آسیب های عصبی و ماهیچه ای با توجه به مقدار نیرویی که بر عضلات کف لگن در حین بارداری و کار وارد شده، ایجاد شود. به گفته فابیون ، برخی از درمانگران جسمی استدلال می کنند که همه ما بعد از تولد نوزاد به کمی آموزش نیازمندیم تا وضعیت لگن خاضره را به شرایط مطلوبش برگردانیم. برای بعضی از زنان ورزش های کف لگن می تواند به جلوگیری از بی اختیاری ادرار و مشکلات رابطه جنسی کمک کند.
به گفته دویک اگر شما همیشه موهای ناحیه تناسلی تان را برمی داشته اید در این دوره با تغییرات رنگدانه های پوستی بر اثر اپیلاسیون یا اصلاح روبرو خواهید شد. موهای قسمت پایینی هم ممکن است در این دهه شروع به نازک شدن کنند که احتمالا یک نتیجه طبیعی مسن شدن یا کاهش استروژن است.
این سیگنال کاهش استروژن احتمالا نشان دهنده نزدیک شدن به دوران یائسگی در این دهه است. در بیشتر زنان یائسگی حدود 50 تا 52 سالگی رخ می دهد که با شروع خشکی وازن یا تغییر در کشسانی آن شما را متوجه خود می کند.
به گفته فابیون یائسگی قابل توجه ترین تغییرات واژن و فرج را به ارمغان می آورد. نیاز به ذکر نیست که زنان در این دوران نیاز بیشتری به مراقبت های پزشکی دارند. کاهش استروژن منجر به نازک تر شدن، کشسانی کمتر و خشک شدن بافت واژن می شود که می تواند حس رابطه جنسی را مثل کشیده شدن سنباده به واژن بنماید که باعث ایجاد تحریک و حس نیاز به دفع ادرار می شود.
به گفته فابیون، به تازگی برخی کارشناسان پزشکی تلاش دارند کمپینی را برای این تغییرات به عنوان سندرم ادراری تناسلی یائسگی (GSM) genitourinary syndrome of menopause ایجاد نمایند. نام این مشکل به آتروفی واژن vaginal atrophy تغییر پیدا کرده ولی به این منزله نیست که فکر کنید این مسئله حالت سندرم ندارد ولی باید به این واقعیت توجه داشته باشید که این دسته مشکلات واژن، فرج و علایم ادراری به طور منظم با یائسگی همراه هستند. باید به زنان یادآور شویم که مشاوره دهندگان مراقبت های بهداشتی راه هایی برای پیشگیری از این علایم ارائه می کنند که خیلی بهتر از درمان است.
اگر با کمک آینه خودتان را بررسی کنید ممکن است متوجه برخی تغییرات آشکار در فرج خود بشوید مانند از دست دادن چربی و کلاژن که به خاطر کم شدن سطح استروژن است. این منطقه بخشی از بدن است که نیاز به داشتن چین و چروک دارد ولی با شروع یائسگی مقدار چین و چروک واژن کاهش پیدا می کند. با نازک شدن و کاهش الاستیک پوست در تمام این منطقه احساس کشش به شما دست می دهد.
زمانی که استروژن در بدن شما کم می شود باکتری های خاصی در واژنتان خانه می کند که باعث تغییر PH آن می شود. هنگامی که واژن اسیدی تر شود احتمال آسیب پذیری آن در مقابل عفونت بیشتر خواهد شد البته از دست دادن قابلیت ارتجاعی هم می تواند در این امر تاثیر گذار باشد. کم شدن ترشحات باعث روانی کمتر این بخش شده و عدم انعطاف پذیری احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر می کند.
گرگرفتگی و تعریق شبانه می تواند چندین سال طول بکشد ولی بالاخره بهتر خواهد شد. تغییرات واژن در اثر یائسگی فقط بدتر خواهند شد. به گفته فابیو حدود 50 تا 60 درصد زنان مشکلات خشکی واژن را گزارش کرده اند و اگر قدمی برای اصلاح این مشکلات برندارید ممکن است خودتان را در یک چرخه معیوب گرفتار کنید. وقتی رابطه جنسی بعد از یائسگی برای زنان دردناک می شود واکنش های غیرارادی پیش می آید و به خاطر تجربه رابطه جنسی دردناک مغزتان برای محافظت از شما در عضلات کف لگن اسپاسم ایجاد می کند و باعث آزار شما می شود. باور کنید یا نه با این که بسیاری از ما برای سفت کردن عضلات لگن مجبور به انجام ورزش های کگل هستیم برخی از زنان نیاز به درمان های فیزیکی برای نرم کردن عضلات کف لگن دارند.
اگر مشکل شما شلی این ناحیه است، هر چند برخی از زنان بعد از یائسگی در معرض تغییرات جدی به نام پرولاپس prolapsed هستند که با تغییرات بافت همبند رحم ،دهانه رحم ، یا حتی شل شدن شکم بدون این که متوجه شوید همراه است. این شل شدگی ممکن است گاهی اینقدر شدید باشد که از واژن بیرون بزند و برای رفع مشکل نیاز به جراحی باشد.
در هر سنی، اگر هر کدام از این تغییرات باعث نگرانیتان شد یا از لحاظ جسمی برایتان ناراحت کننده بود، از صحبت کردن در موردشان خجالت نکشید، و مشکلات خود را به طور منظم با یک ماما یا متخصص زنان و زایمان مطرح کنید. به گفته فابیون ” زنان باید مراقب خود باشند اگر با پزشک یا مشاور خودتان راحت نیستید شخص دیگری را جایگزین کنید که بتوانید مشکلاتتان را به راحتی با او در میان بگذارید. ”
اگر ناراحتی شما خفیف است، می توانید با استفاده از لوبریکانت حس خوبی حین رابطه جنسی داشته باشید. از محصولاتی که تبلیغات اغوا کننده مثل گرم کردن یا تحریک کنندگی بیشتر استفاده می کنند اجتناب کنید چون ممکن است باعث ایجاد حساسیت و سوختگی در واژن شوند. به یاد داشته باشید که لوبریکانت مبتنی بر روغن رابطه خوبی با کاندوم ندارد و لوبریکانت مبتنی بر سیلیکون برای این منظور بهتر عمل می کند.
همچنین می توانید از مرطوب کننده واژن استفاده کنید. به گفته فابیون ” می توانید از مرطوب کننده صورت برای واژن استفاده کنید این کرم ها به سلول های واژن نچسبیده و آب را در آن ها نگه می دارند. بدن شما به طور معمول هر 2 تا 3 روز سلول هایش را جایگزین می کند بنابراین به صورت منظم باید از مرطوب کننده ها استفاده کنید.
اگر این گزینه ها کارساز نبود ممکن است یک نسخه استروژن واژینال مشکلتان را حل کند. پزشکتان شما را راهنمایی می کند که بتوانید بهترین گزینه از بین کرم استروژن ، قرص یا حلقه را استفاده کنید. هر یک مزایای زیادی برای واژن و مهبل داشته و در دوز پایین خطراتی که در مورد درمان هورمونی شنیده اید را ندارند. این روش درمانی نه تنها باعث بهبودی ناراحتی واژن می شود بلکه به طور چشمگیری در کاهش عفونت موثرند.
